CÙNG TÌM HIỂU VỀ VĂN HOÁ YOKAI Ở NHẬT BẢN

Yokai, hay còn gọi là yêu quái trong tiếng Nhật. Là từ dùng để ám chỉ một loại yêu quái, quái vật trong văn hoá Nhật Bản. So với nhiều quốc gia, “đất nước mặt trời mọc” là nơi chứa đựng nhiều sự kiện tâm linh kỳ bí. Chính vì điều đó mà Yokai của Nhật cũng phong phú và đặc biệt hơn so với nơi khác. Ngoài ra, với niềm tin tôn giáo của mình, người Nhật cũng dành sự kính nể cho các yếu tố linh thiêng này. Đây là những thông tin được Caztus House tổng hợp lại để giúp bạn hiểu rõ hơn về điều này. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu nhé!

Định nghĩa về Yokai

Yokai là tên gọi chung dùng chỉ những hiện tượng siêu nhiên xảy ra trong xã hội Nhật. Chúng bao gồm: quái vật, linh hồn, ma quỷ và đôi lúc tượng trưng cho cảm xúc của con người. Ngoài ra khi nói về Yokai, chúng ta có thể nghĩ ngay đến: Ayakashi (あやかし – Thủy quái), Mamono (魔物 – Yêu Tinh) và Mononoke (物の怪 – Quái Vật). Nhiều hiện tượng chưa thể lý giải cũng thường được xem là Yokai.

Vào thời cổ đại, người Nhật tin rằng mọi vật xung quanh đều có linh hồn chưa đựng bên trong. Với họ, ngay cả những thứ vô trí nhất cũng tồn tại những điều huyền bí. Không khó để thấy nhiều loại Yokai được miêu tả với hình dạng ngọn núi, cây cỏ xung quanh hoặc vật dụng thường ngày. Với cảm xúc của con người, sự hiện diện của Yokai là vô cùng rõ rệt, đặc biệt là những cảm xúc tiêu cực. Nhiều loại Yokai tượng trưng cho sự tức giận, ganh ghét, ích kỷ, sợ hãi, lòng tham,…

Yokai mang đậm ý nghĩa tâm linh trong đời sống và văn hoá của người Nhật. Đây được xem là một phần không thể tách rời và vô cùng thú vị nếu muốn du lịch tại đây. Đặc biệt khi nhắc đến Yokai, khách du lịch thường thích thú và tò mò nhiều hơn là cảm giác sợ chúng. Một số loại Yokai khá đáng yêu và có phần hài hước. Song song đó cũng tồn tại nhiều loại với hình dáng đáng sợ và nguy hiểm.

Lịch sử và quá trình hình thành

Sự xuất hiện của Yokai đã có từ thời cổ đại của người Nhật. Sau đó phát triển mạnh vào thời kỳ Edo. Trước đó thì Yokai thường được miêu tả không chi tiết. Đa số sách sử ghi chép lại chúng là các hiện tượng kì bí được quan sát lại. Một số ghi chép khác thì là các hiện tượng tự nhiên hoặc một số loài vật mang hình hài đáng sợ. Vào thời trung cổ, khi hội hoạ và màu sắc được phát triển mạnh, hình ảnh của chúng mới được minh hoạ rõ nét hơn. Nhờ đó trong xuyên suốt nhiều thế hệ, Yokai dần in sâu vào văn hoá Nhật Bản.

Trong thời kỳ Edo, nền in ấn của người Nhật phát triển rất mạnh. Nhờ vào đó, Yokai cũng được xuất hiện nhiều hơn trong các tác phẩm nghệ thuật. Sau này sự phổ biến của chúng còn nằm trong tiểu thuyết, truyện tranh, ấn phẩm in ấn. Người dân lúc đó cũng dần quen thuộc hơn và Yokai rất thịnh hành trong thời điểm này.

Ngày nay, Yokai Nhật không chỉ nằm vỏn vẹn trong nước. Chúng còn được săn lùng và biết đến bởi du khách hay những người yêu văn hoá Nhật. Không khó để thấy được hình ảnh của Yokai trong các truyện Manga hoặc Anime. Đây cũng là một cách rất hay được áp dụng nhằm truyền tải văn hoá đến khắp thế giới của người Nhật.

Một số loại Yokai quen thuộc của Nhật

Với người Việt Nam, Yokai Nhật thường được biết đến qua các bộ truyện và phim ảnh. Thân thuộc nhất có thể kể đến một số loại dưới đây.

Kitsune – Cáo chín đuôi

Đây là một loại Yokai cực kì phổ biến trong phim ảnh. Không chỉ riêng nước Nhật, nhiều quốc gia khác như Hàn Quốc cũng từng lấy hình tượng này cho phim của mình. Kitsune có hình hài loài cáo, lông màu trắng, điểm nhận dạng là chín đuôi phía sau. Đây là loại quyến rũ bật nhất trong các loại Yokai. Kitsune được miêu tả với tính cách thông minh và tinh ranh. Chúng là loại yêu tinh thường đội lốt người để mê hoặc đàn ông. Một số ghi chép khác cho biết đây là linh vật của các vị thần.

Tatsu – Rồng Nhật Bản

Đây được xem là Yokai biểu trưng cho loài rồng tại Nhật. Hình dáng Tatsu tương tự với loài rồng các nước phương đông. Đây là loài Yokai biểu tượng cho sự mạnh mẻ, cao quý. Người Nhật rất tôn kính và thường đặt tượng Tatsu trong các đình, chùa và những ngôi đền. Tatsu thường đại diện cho đàn ông, kết đôi với phượng hoàng (Houou). Đây được xem là biểu tượng âm dương được truyền trong bao đời nay.

Houou – Phượng hoàng

Tượng trưng cho sự xinh đẹp, thanh bình và được tôn thờ ở những nơi linh thiêng. Chúng không bao giờ gây hại cho sinh vật sống khác. Sự xuất hiện của Houou mang đến thịnh vượng và hạnh phúc. Ngoài Tatsu và Kirin, Houou được nhận xét là có sức mạnh vượt trội với các loại khác. Chúng được mô tả với bộ lông nhiều màu sắc rực rỡ, điểm nhấn là năm chiếc lông đuôi dài vô cùng đặc biệt.

Kirin – Kỳ lân

Kirin là Yokai có nguồn gốc từ Trung Quốc. Đây là loài có sức mạnh vượt trội, xếp trên cả Tatsu và Houou. Kirin tượng trương cho sự công lý, cao quý và trí tuệ. Tương tự Tatsu và Houou, Kirin rất được người Nhật tôn kính và thường đặt thờ trong các chùa hoặc đền. Kirin được mô tả với vóc dáng như một con hưu trưởng thành, thân hình thì như một con rồng.

Yuki Onna – Tuyết nữ

Một yêu quái vô cùng nổi tiếng trong văn hoá Nhật Bản. Yuki Onna được miêu tả rất xinh đẹp với làn da trắng và mái tóc đen dài, khoác lên mình bộ Kimono truyền thống. Mỗi khi xuất hiện Yuki Onna sẽ tạo nên bão tuyết và hiển nhiên, yêu quái này chỉ xuất hiện vào mùa đông. Yokai này có thể xem là một trong những yêu quái nguy hiểm khi có thể thổi tuyết khiến đối phương đóng băng và chết cóng.

Nurarihyon

Nurarihyon là một Yokai khá thú vị và được xem là “đầu đàn” của các loại yêu quái. Nurarihyon có chiếc đầu khá dị, hình quả bầu và kéo dài về phía sau. Đây là loại yêu quái có hình hài trông rất hiền lành nhưng ẩn chứa bên trong là điều ngược lại. Sở thích quái gở của Nurarihyon chính là “ăn chùa”. Hàng đêm loại yêu quái này sẽ xuất hiện ngẫu nhiên trên chiếc kiệu của mình, sau đó lẻn vào những gia đình giàu có và vô tư thưởng thức các món ăn, đồ uống xa xỉ tại đây.

Tsuchigumo – Nhện đất khổng lồ

Là loài nhện đất có thể tìm thấy ở khắp nơi trên Nhật Bản. Tuy nhiên, với Tsuchigumo thì kích thước lớn hơn nhiều lần. Đây là loài yêu quái gắng liền với huyền thoại Minamoto no Yorimitsu. Chúng thường sống trong rừng hoặc các khu vực núi sâu. Giống với đa số các loại Yokai, Tsuchigumo dùng ảo ảnh để đánh lừa con người vào bẫy. Các ảo ảnh này có thể là lòng tham, dục vọng tuỳ theo con mồi.

Rokuro-kubi – Người đàn bà cổ dài

Trong thế giới Yokai tồn tại hai loại Rokuro-Kubi. Một loại có chiếc cổ dài như rắn, loại còn lại thì có phần đầu có thể tách khỏi cơ thể. Khác với Rokuro-Kubi cổ dài đều là nữ, thì loại thứ hai giới tính của chúng còn có thể là nam. Vào ban ngày, Rokuro-kubi không khác gì người bình thường. Chúng được mô tả là cô gái trẻ rất xinh đẹp với bộ đồ Kimono truyền thống. Vào ban đêm, tuỳ theo chủng loại, chúng hiện hình về bản chất thật của mình sau đó đi kiếm ăn.

Tengu – Thiên cẩu

Tengu có đôi chút khác với các loại Yokai khác. Chúng được xem là một loại sinh vật huyền thoại trong các truyền thuyết của người Nhật. Chính vì điều đó người ta cũng xem Tengu là một loại trong thần đạo. Tên gọi “Thiên cẩu” tuy bắt nguồn từ Trung Quốc, nhưng Tengu lại có hình dáng như chim săn mồi. Trong phật giáo, Tengu là con quỷ mang đến tai ương, chiến tranh. Ngày nay, hình ảnh của Tengu đã đỡ hơn rất nhiều, tuy nhiên, mọi người vẫn nhìn nhận nó khá nguy hiểm.

Kappa – Hà bá

Kappa có vẻ khá quen thuộc đối với chúng ta. Chúng là một loại thuỷ thần cư ngụ tại ao, hồ, sông, suối hoặc giếng. Tuy môi trường sống chính của Kappa là nước, nhưng chúng vẫn có thể sống trên cạn bình thường. Không may, Kappa là loài Yokai có sức mạnh ma thuật đáng gờm. Chúng còn có sở thích hãm hại con người và vui đùa với nạn nhân của mình.

Yokai trong xã hội hiện đại

Ngày nay, Yokai trong xã hội Nhật Bản xuất hiện rất rộng rải. Đặc biệt chúng thường xuyên là đề tài hấp dẫn trong các bộ truyện manga và anime. Nếu bạn yêu thích văn hoá Nhật thì chắc chắn đã thấy hình bóng của Yokai trong quá trình tìm hiểu của mình. Với khách du lịch, Yokai được xem như là một hình thức văn hoá phải biết. Một số nơi như đền, chùa luôn được sự quan tâm của du khách do gắng liền với chúng.

Có thể nói, Yokai được xem là loại hình văn hoá thú vị giúp nước Nhật được nhiều người biết đến hơn. Đặc biệt là phim ảnh, với những bộ phim làm về đề tài này luôn có sự quan tâm đông đảo. Một số du khách đến Nhật chỉ với mục đích tìm hiểu sâu hơn về đề tài này. Với nhiều người dân, Yokai không chỉ gói gọn trong tâm linh người Nhật. Chúng hiện đang là chủ đề thu hút và tạo được nguồn kinh tế rộng lớn cho nước Nhật.

Peace Silver